6 Ekim 2008 Pazartesi

tanrı sanrısı: vocabulary - agnosticism

* dikkat: kaynakca, arastırma netten ve okudugum kitaptan elbette... tanrı-din-inanc vb. ile ilgili ve bircok -ism takısıyla terminolojide yer alan kavramları özetlerken, tamamen kisiel arastırmalarıma dayanarak ve yorumlarımı da ekleyerek yazacagım. uyarmak isterim konuyla ilgili yazılanların bilimsel ve akademiksel degeri konu edilemez, alıntı vesaire yapılamaz. (bknz.tanrı sanrısı)

agnosticism: agnostisizm, bilinmezcilik... Tanrı'nın ve ya ilahi bir varlığın varlığının bilinemez olduğunu savunan inanç yaklaşımıdır. bir felsefe akımı olarak da değerlendirilen bu savın savunucularına ise agnostik deniyor.

"Dinlerin Tanrı’dan gelmediğini söyler ve dinlerin tanrısını da reddeder ve ancak başka bir Tanrı’nın, bir yaratıcının varolup olmadığının hiçbir zaman bilinemeyeceğini söyler. Bu bakımdan agnostisizm, kendini, Tanrı kesinlikle vardır diyen Teizmden de, Tanrı kesinlikle yoktur diyen Ateizmden de ayrı tutar." (Yıldırım, H. 2002)

a: without, gnosis ise knowledge, bilgi anlamında yunan kelimelerinin biraraya gelmesiyle agnosticism kelimesinin anlamı daha belirginlesiyor. Erken hıristiyan bilginleri gnosis kelimesini ruhani bilgi olarak kullanmış,

şüpheci bir tavır olarak alınan agnostisizm, görüş anlamında ilk olarak ilkççağ'da sofist (felsefe öğreten gezgin felsefeciler) Protagoras tarafına öne sürülmüş; fakat 1800'lerin sonunda biyolog Thomas Henry Huxley tarafından terim olarak kullanılmış. Aslında Agnostisizm, sadece tanrı degil birçok ruhani / manevi / fiziksel olmayan ve duyularla anlaşılamayan bilginin gerçek bilgi olmadığını, herkez için geçerli bilgi olmadığını savunur.

180px-ThomasHenryHuxley T.H.Huxley..

Tanrı konusuna geri dönecek olursak, önemli olan nokta bence, tanrının var olduğunun bilinemeyeceğini öne sürerken, tanrının var olmadığının da bilinemeyeceğini savunan agnostisizm, bu anlamda tanrının varlığı tartışmasından uzaktadır. birçok atesit olarak bilinen düşünür ya da bilginin aslında agnostik olduğu da gözden kaçmamalıdır.

rnin52l comic işte :)

Agnosticism ile beraber ortaya çıkan diğer bazı terimleri de aşağıda kısaca açıklamak istiyorum. o kadar çok -ism var ki.. bazılarını kelimelerden anlasak bile, bazıları en azından bana hiç bir şey çağrıştırmadı:

Gnosticism: gnostisizm: "Gnostisizm, eski Mısır ezoterizmini, eski Yunan ezoterizmini (Platon, Pisagor), İbrani tradisyonlarını, Zerdüştçülüğü, bazı Doğu geleneklerini ve dinlerini, Hıristiyanlığı eklektik bir tutumla sentezleyen, birçok tarikatın benimsediği mistik felsefeye verilen genel addır. Terim, eski Yunanca’daki “sezgi veya tefekkür yoluyla edinilebilen bilgi” anlamındaki “gnosis” sözcüğünden türetilmiştir. (Gnosis üç bilgi türünden biridir. Diğerleri, öğrenimle öğrenilebilir bilgi “mathesis” ve ancak ıstırap çekerek öğrenilebilen bilgi “pathesis”tir.) Eski Yunan ezoterizmine göre nasıl ıstırap yoluyla ulaşılabilecek bilgiye öğrenim ve sezgi yoluyla ulaşılamazsa, sezgi yoluyla öğrenilebilecek bilgiye (gnosis) de ne ıstırap yoluyla ne öğrenim yoluyla ulaşılabilir. Bu yüzden kimileri gnostisizmi "'sezgi' yoluyla alınan 'bilgiyle kurtuluş öğretisi'" olarak tanımlar." wikipedia..

Agnosticism, gnosticism'in tam karşısında duran görüş olarak tanımlanıyor.

Agnostic Theism: Kendilerini hem bir agnostik hem de belirli bir dine kısmen dahil olarak tanımlayanlar.

Ignosticism: Tanrı'nın varlığının sorgulanmaından önce, tutarlı ve mantıklı bir tanrı teriminin anlamı ortaya konmalıdır diyen görüş. Çünkü, tutarlı ve net bir tanım olmadıkça, tanrının varlığının ispatı ya da olmadığının ispatı bağıntılı örgülerle yapılacaktır. 

Skepticism: "Septisizm (skeptisizm, şüphecilik veya kuşkuculuk olarak da adlandırılır) her tür bilgi savını kuşkuyla karşılayan, bunların temellerini, etkilerini ve kesinliklerini irdeleyen, ayrıca aklın kesin bir bilgi elde edemeyeceğini, hakikate erişilse dahi sürekli ve tam bir şüphe içinde kalınacağını, mutlak`a ulaşmanın mümkün olmadığını savunan felsefi görüştür." wikipedia-septisizm.

.

Hiç yorum yok: